TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Adana Şube Başkanı Feyzullah Korkut, buğday maliyetinin 2,14 lira olduğunu, taban fiyatın, karlılık ve sürdürülebilir bir üretim için en az 2,57 lira olması gerektiğini belirtti.
Buğdayın dünyada pek çok insanın gıda ihtiyacını karşılaması ve alternatif kullanım alanları olması açısından büyük öneme sahip bir ürün olduğunu söyleyen Korkut, Türkiye’de buğday hasadının ilk olarak mayıs ayında Çukurova kentlerinde başladığını, bu nedenle hasat başlamadan önce Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) açıklayacağı fiyatın, tüccarın alım fiyatında belirleyici olacağını ifade etti. Korkut şöyle konuştu:
“Ancak Türkiye’de TMO’nun buğday alımında ve fiyat belirlemede piyasa etkisi zayıf olduğundan çiftçinin eline geçen buğday satış fiyatı uzun zamandır tatmin edici düzeyde değildir. Bununla birlikte, buğday girdi fiyatları, çiftçi eline geçen buğday satış fiyatından daha yüksek oranda artması çiftçiler üzerinde maliyet baskısını artırmakta ve üretimi devam ettirmesini zorlaştırmaktadır. Dolayısıyla çiftçiler buğday üretiminden uzaklaşmaktadır. Ülke nüfusunun beslenmesi ve gıda güvencesi tehlikeye girmektedir.”
BUĞDAY ÜRETİM ARTIŞI NÜFUS ARTIŞ ORANININ GERİSİNDE KALDI
Türkiye’nin yaklaşık son yirmi yılda izlediği tarım politikaları sonucunda 2002 ile 2020 yılları arasında kaybedilen 3,5 milyon hektar tarım arazisinin yaklaşık 2,5 milyon hektarının (%73) tarla bitkilerine ait olduğuna dikkat çeken Korkut, kaybedilen tarla bitkileri arazilerinin 2 milyon 378 bin hektarının (%96) gıda güvencesi açısından çok önemli olan buğday arazilerine ait olduğunu belirtti. Korkut, 2002 ile 2020 yılları arasında Türkiye nüfusunun %29 artmasına karşılık, buğday ekim alanlarının %26 azalmış ve buğday üretiminin %5 artmış olduğunu vurgulayarak konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Buğday üretim artış oranının nüfus artış oranının önemli bir şekilde gerisinde kaldığı açıktır. Buna bağlı olarak da son 20 yıldır buğday üretimi 20 milyon ton etrafında dolaşmasına karşılık buğday ithalatı giderek artmış, 2002 ile 2018 yılları arasında yaklaşık 43 milyon ton buğday ithal edilmiştir. Bu ithalata da 11,5 milyar dolar para ödenmiştir. Ayrıca son yıllarda sıfır gümrükle buğday ithal edilmesi buğday fiyatlarının çiftçiler aleyhine gelişmesini de etkilemektedir.
Buğday ithalatına harcanan bu paralar buğday üretimin geliştirilmesi ve artırılması için çiftçilere aktarılmalıdır. 2020 yılında 2,02 TL’nin altında olmaması gerektiğini açıklamamıza rağmen TMO ülkemiz çiftçisi için 1,65 TL fiyat açıklayıp bu açıklamasından birkaç ay sonra 2,40 TL’yi bulan rakamlarla ithalat yaptı.
Ayrıca döviz kurlarında son bir yılda yaşanan aşırı artış nedeniyle girdi maliyetlerinin daha da artması çiftçilerin buğday üretimini devam ettirebilmesi için bu desteklere her zamankinden daha çok ihtiyaç duyar hale getirmektedir.
2021 yılında buğdayın kg maliyeti 2,14 TL’dir. Çiftçilerin buğday üretimine devam edebilmeleri için buğdayın kg fiyatı en 2,57 TL olmalıdır.”